Augustus 2018:
In augustus 2018 kwam mijn woning in mijn bezit. Op dat moment was de prioriteit om de woning klaar te maken voor bewoning. Wel werd er nieuwe verlichting aangekocht en de eerste stap tot verduurzaming gemaakt. De complete woning werd van LED verlichting voorzien. Wat deze stap heeft opgeleverd is onbekend, omdat ik geen referentie heb mbt de situatie ervoor. De kosten voor deze stap waren 10 x 28 Euro per armatuur en nog 2 x 25 Euro, in totaal 330 Euro. Ik besef dat dit heel goedkoop is, de lampen komen dan ook bij een outlet store vandaan.
Verduurzaming
– Elektrisch verbruik naar beneden door overschakeling van halogeen en spaarlampen naar LED
– Reductie onbekend, door gemis van informatie van de oude lampen
– Kosten 330 Euro
Augustus 2018:
Aanschaf zonnepanelen, met additionele capaciteit voor een warmtepomp. De opdracht werd gegeven in augustus 2018, maar de uitvoering vond pas plaats in december 2018. De zonnepanelen hebben een capaciteit van 6000WP en leveren jaarlijks rond de 6000 KWH op. Het dak waarop de panelen liggen is vrij van schaduw en is vrijwel pal op het zuiden gericht.
Verduurzaming:
– Elektrisch verbruik, netto negatief verbruik
– CO2 reductie 2400 kg per jaar (volgens Solar edge app)
– Kosten 7676 Euro (ex BTW, inclusief 312 Euro korting)
– Korting op mijn energie rekening was ongeveer 100 euro per maand, waarmee de terug verdientijd onder de 7 jaar ligt.
Januari 2019
Mijn woning was voorzien van een boiler en een CV van het bouwjaar 2005, welke aan vervanging toe waren. Ik wilde ze vervangen door een warmtepomp, waarvoor het vermogen van de zonnepanelen ook was uitgelegd. 2 installateurs heb ik uitgenodigd, beide wilden geen offerte uitbrengen. Reden waren de noodzakelijke ingrijpende aanpassingen aan het warmte afgifte systeem. ( Dat zijn de radiatoren en de eventuele vloerverwarmingen ) De kosten van warmtepomp installatie (inclusief afgite systeem) werden geschat op tussen de 30.000-40000 Euro, ter vergelijk: een nieuwe ketel installatie (CW6) kost rond de 2700 Euro.
Een on-officiele second opinion heeft plaatsgevonden met de bouwkundige die ook de bouwkundige keuring heeft gedaan van de woning. De inschatting van de installateurs werd bevestigd en daarmee leek de warmtepomp van de baan te zijn bij mijn woning. De bouwkundige heeft verder nog gekeken naar problemen met schimmel in de tweede badkamer. Na een kort onderzoek werd het warmte terug win systeem (WTW) als het euvel geïdentificeerd. Deze was ondergedimensioneerd en moest op vol vermogen draaien om de badkamers afdoende te ventileren. Op vol vermogen hoorde je de installatie en in de woonkamer kreeg men een hinderlijke koude luchtstroom. Een grotere WTW zou het vocht/schimmel probleem oplossen, echter de hinderlijke luchtstromingen in de woonkamer zouden toenemen. Daarnaast zou mogelijk in de slaapkamers ook overlast kunnen ontstaan.
Op basis van het advies van de installatie bedrijven en bouwkundige kwam ik tot de conclusie:
– Boiler en CV ketel vervangen door een HR++ ketel
– WTW eruit en een vochtgestuurde mechanische ventilatie plaatsen. De negatieve gevolgen van het wegvallen van de WTW zijn onbekend.
Totale kosten 3200 Euro,-
Ondanks dat het een CV ketel betreft en dat de WTW is verwijderd, is er wel degelijk verduurzaamd. De nieuwe ketel heeft een beter rendement en het verwijderen van de boiler levert reductie van het gasverbruik op. Helaas heb ik geen referentiepunten om de reductie van het gasverbruik te bepalen. Ik heb geprobeerd om documentatie te vinden, maar hier ben ik niet succesvol in geweest. Een indicatie zou kunnen zijn dat het 180-260 kuub scheelt aan gas verbruik. Via google vond ik een gasverbruik van 0.5 tot 0.7 kuub gas per dag voor een 160 liter vat (vergelijkbaar met wat er was). Via de energierekening kon ik geen goede schatting maken, doordat de zonnepanelen net werden verrekend en ik van de vorige bewoners geen verbruik cijfers had (behalve een voorschot bedrag).
Verduurzaming:
– Indicatief reductie van gas verbruik van 220 m3 per jaar tov de vorige bewoners 440 m3 reductie van gas verbruik.
– CO2 reductie per jaar 409 kg
– kosten 2700 Euro
– terugverdientijd 8 tot 16 jaar (165 Euro tot 330 Euro per jaar besparing).
Jaar 2020
Het jaar van corona was een jaar waarin de verduurzaming van mijn woning stil stond. Van alle dagen naar kantoor ging ik naar thuiswerken. Om mijn kantoorkamer te verwarmen moest ik de verwarming aanzetten in de woonkamer. Om deze reden gebruikte ik een electrische kachel (COP 1) in het najaar van 2021 om enkel mijn werkruimte te verwarmen, ipv de gehele woning. De kosten hiervoor waren enkele tientallen Euro’s. Onbekend wat de kosten-baten waren, aangenomen is dat het al zeer snel uit kan, vanwege de teruglevering van de zonnepanelen.
Maart 2021
Thuiswerken is een blijvertje en daarmee wilde ik wat doen aan het comfort van mijn werkruimte, maar ik wilde ook af van het “gedoe” met de elektrische kachel. Een lucht/lucht warmtepomp of airconditioning zag ik als een uitkomst. Naast verwarmen kan een airconditioner ook koelen, wat mij prettig lijkt om voor mijn slaapkamer op zolder. Een airconditioner om te koelen in de zomer wordt gezien als energie verspillen door sommigen. Iedereen zou die afweging voor zichzelf moeten maken. Als ik comfortabel mijn werk kan doen en in de nacht goed slaap, dan is het de energie die ik erin stop waard. Echter mijn comfort in huis waar ik bijna 24/7 verblijf is mij wat waard.
In de praktijk heeft de airco aangestaan bij dagen waarbij het kwik boven de 24-25 graden lag en dan meestal in de middag. Een voorzichtige schatting is in de maanden Juni-Juli-Augustus de airco 10 dagen heeft gedraaid per maand gedurende een uur of 6. In totaal 180 uur, waarbij max 0.59 kwh wordt opgenomen. Meestal draaide er 1 unit, maar op hele warme momenten draaiden er 2 units. Het opgenomen vermogen wordt om die reden geschat op 0.85 kwh.
In de koudere maanden heb ik de airco gebruikt als verwarming, waardoor de cv in de woonkamer en overige kamers niet lager aan hoefde om mijn werkkamer te verwarmen. Doordat de bewoner-samenstelling van 2020 en 2021 niet te vergelijken zijn kan ik besparing opgeven op basis van historische verbruiksgegevens. In de koude maanden verbruikt mijn woning ongeveer 9-10 kuub gas per dag. Gedurende ongeveer 18 uur, doordat mijn kantoor wordt verwarmd door een airco unit verwacht ik 8-10 uur minder te stoken. Maar gedurende de dag zal de verwarming wel aanslaan. Een voorzichtige schatting is een afname van 2 kuub gas gedurende 120 dagen. Dit houdt in 240 kuub gas
verduurzaming lucht/lucht warmtepomp op zolder en kantoorkamer:
Koeling
– energie verbruikt 153 KWH
– CO2 reductie -390 kg (2.55 kg CO2 per KWH elektriciteit aldus solar edge)
Verwarming
– Indicatief afname gas verbruik 240 m3
– CO2 reductie schatting 612 kg
– Netto CO2 reductie 222 kg
– Kosten 3450 Euro
– Terugverdientijd is ongeveer 19 jaar met 180 Euro besparing per jaar
October 2021
Net iets over de helft van het jaar begonnen de kosten voor energie te stijgen en mijn contract verliep op 2 november 2021. De nieuwe prijzen waren significant hoger (meer dan een factor 2), dan wat ik voorheen betaalde. De gestegen energiekosten rechtvaardigden in mijn ogen nog steeds geen investering in een warmte pomp. Een hybride systeem voor mijn woning komt op rond de 16.000 Euro (excl subsidie) om te plaatsen (Nefit). Met de huidige gestegen energie prijzen zou de terug verdientijd meer dan 10 jaar zijn. Voor de lange termijn leek het mij niet verstandig om hier de business case op uit te leggen.
Een buurman van mij had ooit 40% op gas bespaard door de woonkamer op hout te stoken. Ik heb dit als inspiratie genomen om te kijken wat het zou kunnen betekenen om de woonkamer van het gas af te halen. Bewust heb ik niet voor een kachel op hout/biomassa gekozen, maar voor een lucht/lucht warmtepomp (airco). Ik wilde echter berekenen wat de besparing zou kunnen zijn en wat het mij oplevert. De rekentool die de werkgroep Duurzaam Kloosterveen heeft gemaakt staat onderaan dit artikel. Ik heb aangenomen 50% te kunnen besparen, doordat ik de airco makkelijker aan en uit kan zetten dan een hout kachel.
In November en December 2021 laat zien dat de aannames met betrekking to reductie gas verbruik realistisch lijken te zijn. Voor de maand November werd een resultaat geboekt van 60 kuub gas verbruikt, tegen een verwachting van 110 kuub gas. Voor de Maand December werd 161 kuub gas verbruikt tegen een verwachting van 160 kuub gas. In December en iend November zat er een fout in de regeling van de verwarming waardoor de CV elke dat tussen 2:00 en 6:00 vol aan het werk ging voor een ruimte die niet verwarmd hoefde te worden. Mogelijk kan er meer reductie in gas verbruik worden gerealiseerd nu de regeling met de verwarmingen is verbeterd. Overige optimalisatie die is doorgevoerd (na gesprek met Witteveen en Bos via de Gemeente Assen) is het reduceren van de aanvoer temperatuur van de verwarming. Deze stond op 80 graden nog, terwijl ik zelfd meende dat dit 60 graden was.
Verduurzaming lucht/lucht warmtepomp woonkamer:
– Afname gas verbruik 740 m3
– CO2 reductie 1887 kg
– Kosten 3390 Euro (inclusief meterkast aanpassing, grondkabel leggen en Tado thermostaten)
– Terugverdientijd bij de nieuwe gas prijzen, binnen 3 jaar bij de oude gas prijs ongeveer 7-8 jaar.
Verduurzaming conclusie
Sinds 2018 hebben de maatregelen die in mijn woning zijn genomen een jaarlijkse besparing van ongeveer 1200 m3 gas gegeven, in CO2 reductie 3060 kg per jaar. De zonnepanelen wekken (met saldering) de energie op voor verwarming van mijn woning, derhalve reken ik de CO2 besparing van de zonnepanelen niet nog een keer. In euro is de besparing op gas 1000 Euro (oude gasprijs) tot 2000 Euro (November 2021 gasprijs) per jaar. Aan elektriciteit, zolang de salderingsregeling nog bestaat, levert dit een jaarlijkse besparing op van 6000 KWH oftewel 1500 Euro (oude prijs) tot 2900 Euro (November 2012 prijs).
In totaal is er 17.546 Euro uitgeven aan verduurzaming en verhoging comfort. De baten zijn een besparing van 2500 Euro per jaar (oude prijs), tot 4900 Euro per jaar (November 2021). Met de oude gasprijs is de terug verdientijd ongeveer 7 jaar, bij de huidige gas prijzen is de terug verdientijd minder dan 4 jaar. Dit geldt voor het complete pakket aan investeringen
Mijn huis is echter niet van het gas, maar het verbruik is wel drastisch verminderd. In vergelijk met het gas verbruik van de vorige bewoners is het verbruik gereduceerd met een factor 2.5. (2500 kuub gas naar iets onder de 1000 kuub gas). Hierbij moet wel de kanttekening gemaakt worden dat de vorige bewoners met 4 personen thuis waren, waarmee het gas verbruik voor warm water toeneemt, maar niet per definitie gas verbruikt voor verwarming. Het verbruik van de vorige bewoners was pre-corona, terwijl het gemeten verbruik gedurende de corona lock downs was.
Ondanks dat ik veel zelf heb uitgezocht, heb ik ook adviezen gevraagt bij diverse partijen/leveranciers. Ik heb onder andere advies opgehaald en gediscussieerd met Duurzaam Kloosterveen, Kiekebos Installatie techniek, Bouwadvies groep Assen, Witteveen en Bos, het Drents Energie Loket en de gemeente Assen. Het verduurzamen van een woning is niet altijd even eenvoudig, kosten, baten en risico’s moeten zorgvuldig worden afgewogen.
Woning karateristieken:
- bouwjaar 2005
- Duitse bouw (hogere isolatie waarde, geen kruipruimte)
- 219 m2 woon oppervlak
- 20 zonnepanelen met 6 MWH opbrengst per jaar
- 2 x 2500 W (verwarmend vermogen) Lucht/lucht warmte pomp (opgenomen vermogen max 1100 W)
- 1 x 7000 W (verwarmend vermogen) Lucht/lucht warmte pomp (opgenomen vermogen max 3500 W)
- 1 x 2500 W elektrische radiator
- 6 slaapkamers (2 badkamers)
- 3 bewoners
- Tado slimme thermostaten
- CW6 Nefit ketel